آیا پرواز به سوریه ممنوع می شود

آیا پرواز به سوریه هم ممنوع می شود؟!

روایت رویترز از تعهدات جدید ایران به امریکا برای صدور مجوز فروش هواپیما / امریکا برای اجرای با تاخیر تعهد برجام هم از دولت یازدهم باج گرفت/ کری: تجارت بهترین راه تغییر در ایران است

به تعبیری دقیق‌تر حداقل امتیازی که باید مطابق برجام عاید کشور می‌شد اولاً به علت بدعهدی آمریکا با هشت ماه تاخیر و ثانیاً به دلیل ضعف و عقب‌نشینی دیپلماسی تنش‌زدا! دولت یازدهم همراه با پذیرش شروط جدید آمریکا به دست آمده است.

گروه‌بین‌الملل-رجانیوز: خبرگزاری رویترز در خبری که طی چند ساعت گذشته بر روی خروجی خود قرار داد مدعی شد که آمریکا مجوز فروش 17 فروند ایرباس به ایران را صادر کرده است؛ اما بررسی جنبه‌های پنهان این مسئله حکایت از بدعهدی  آمریکا و عقب‌نشینی جدید دولت‌یازدهم به همراه پذیرفتن شروط جدیدی می‌کند که بازهم تداعی کننده وضعیت "تقریباً هیچ" است.

 

 

به گزارش رجانیوز فروش هواپیمای مسافربری به همراه قطعات و خدمات آن از جمله تعهدات صریح و شفاف طرف آمریکایی به ایران محسوب می‌شد  که در متن توافق هسته‌ای نیز صراحتاً به آن اشاره شده و یکی از محکم ترین تعهدات امریکا از نظر حقوقی به شمار می رفت. چنانکه  در بند 22 مقدمه برجام در قسمت تحریم‌ها نیز این موضوع با تصریح آشکار به تایید همه طرف ها رسیده است:

 

 

. The United States will, as specified in Annex II and in accordance with Annex V, allow for the sale of commercial passenger aircraft and related parts and services to Iran; license non-U.S. persons that are owned or controlled by a U.S. person to engage in activities with Iran consistent with this JCPOA; and license the importation into the United States of Iranian-origin carpets and foodstuffs

 

ایالات متحده، به نحو مشخص شده در پیوست  2و منطبق با پیوست 5، اجازه فروش هواپیماهای مسافری و قطعات و خدمات مربوطه به ایران؛ مجوز اینکه اشخاص غیرآمریکایی که در مالکیت یا کنترل اشخاص آمریکایی هستند، به نحو منطبق با این برجام با ایران مشارکت نمایند؛ و مجوز واردات فرش و مواد غذایی از مبدا ایران به آمریکا را صادر خواهد نمود.

 

رجوع به بند 5-1-1 و پیوست دو (تعهدات مربوط به تحریم‌ها)  نشان از تعهد صریح آمریکا در این رابطه می‌دهد. چنانکه در این بند می‌خوانیم که ایالات متحده آمریکا متعهد می‌شود:

 

5.1.1. Allow for the sale of commercial passenger aircraft and related parts and services to Iran by licensing the (i) export, re-export, sale, lease or transfer to Iran of commercial passenger aircraft for exclusively civil aviation end-use, (ii) export, re-export, sale, lease or transfer to Iran of spare parts and components for commercial passenger aircraft, and (iii) provision of associated serviced, including warranty, maintenance, and repair services and safety-related inspections, for all the foregoing, provided that licensed items and services are used exclusively for commercial passenger aviation

 

 

5.1.1. اجازه فروش هواپیمای مسافربری تجاری و قطعات و خدمات مربوطه به ایران از طریق اعطای امتیاز در  موارد زیر داده خواهد شد: الف) صادرات، فروش، اجاره یا انتقال هواپیمای مسافربری تجاری انحصارا با کاربری غیر نظامی، ب) صادرات، فروش، اجاره یا انتقال قطعات یدکی و قطعات عمده برای هوایپمای مسافربری تجاری به ایران ، و ج) ارائه خدمات تبعی، از جمله ضمانت، نگهداری، و خدمات تعمیر و بازبینی های ایمنی برای کلیه موارد مذکور، مشروط به اینکه قطعات و خدمات مجوز داده شده انحصارا برای هوانوردی تجاری مسافری مورد استفاده قرار گیرند

 

نکته حائز اهمیت آنجاست که امریکا ملزم شده بودتا این تعهدات را مطابق با بند 17 پیوست پنج در «روز اجرای برجام» عملیاتی کرده و عملا فروش هواپیما، قطعات و خدمات آن به ایران را بدون مانع اعلام کند

این تعهد امریکا به حدی از سوی طرف ایرانی محکم کاری شده بود، که دولت‌مردان نیز مکرراً از آن به عنوان یکی از دستاوردهای بسیار بزرگ برجام یاد می‌کردند به نحوی که  آخوندی وزیر راه و شهرسازی فروردین ماه سال گذشته در حاشیه سفر خود به استان گیلان نوسازی ناوگان هواپیمایی را از دستاوردهای برجام عنوان دانسته و گفت :

 

سال‌ها بود‌ که مردم از فرسودگی ناوگان هوایی در رنج بودند و اندیشه نوسازی ناوگان هوایی ایران با خرید 138 فروند هواپیما از جمله اتفاق‌های خوبی است که به‌زودی رقم می‌خورد. در سال‌های گذشته به دلیل مشکلاتی که بود حتی اندیشه نوسازی ناوگان هوایی امکانپذیر نبود اما با برجام به چنین موفقیت‌هایی دست یافته‌ایم.

 

اما این ذوق‌زدگی‌ها چندان دوام نداشت و تنها چیزی که  پس از روز اجرای برجام از جانب آمریکا مشاهده شد، مشروط کردن  اجرای قرارداد ایران با شرکت‌های هواپیمایی به اخذ مجوز وزارت خزانه‌داری آمریکا بود؛ یعنی  ایجاد شروطی افزون تر از شروط موجود در برجام، برای اجرای تعهدی که امریکا بصورت کتبی قول اجرای آنرا داده بود.

 

اما با گذشت هشت ماه از اجرای توافق هسته‌ای و بی‌نتیجه ماندن تلاش ها برای دریافت هواپیماهای جدید، خبرگزاری رویترز در خبری که سه روز پیش (28 شهریور- 18 سپتامبر) انتشار یافته، اعلام کرد که ایران پیش شرط موافقت دولت آمریکا برای نهایی شدن قرارداد خرید هواپیما را پذیرفته و این دو کشور احتمالا توافق مشروطی را بر سر قرادادهای خرید هواپیما امضاء می‌کنند.

 

 

 

درواقع همانطور که مشخص است اخباری که امروز رسانه‌های خارجی همچون رویترز، مبنی بر صدور مجوز آمریکا برای فروش 17 فروند هواپیما به ایران، منتشر شده است، نتیجه توافقی نامعلوم میان طرف ایرانی و وزارت خزانه داری امریکاست، که این وزارت خانه را مجاب کرده تا به تعهد خود در برجام عمل کرده و مجوز خرید تنها 17 هواپیما از ایرباس فرانسوی را برای طرف ایرانی صادر کند، این در حالی است که فعلا خبری از دیگر تعهدات امریکا در این زمینه یعنی فروش قطعات و فروش خدمات پس از فروش وجود ندارد.

 

به تعبیری دقیق‌تر حداقل امتیازی که باید مطابق  برجام عاید کشور می‌شد اولاً به علت بدعهدی آمریکا با هشت ماه تاخیر و ثانیاً به دلیل ضعف و عقب‌نشینی دیپلماسی تنش‌زدا! دولت یازدهم  همراه با پذیرش شروط جدید آمریکا به دست آمده است.

 

جالب است  بدانیم که  نتیجه حاصل شده باز هم از جهتی نزدیک به موقعیت "خسارت محض" و " تقریباً هیچ" تلقی می‌شود؛ اول آن‌که مطابق برجام آمریکا قرار بود سه امتیاز مشخص در زمینه هواپیماهای تجاری به ایران بدهد که عبارت‌ بودند از:

1- مجوز صادرات، فروش، اجاره، انتقال هواپیمای مسافربری 

2- صادرات، فروش، اجاره یا انتقال قطعات یدکی و قطعات عمده برای هوایپمای مسافربری تجاری

3-  ارائه خدمات تبعی، از جمله ضمانت، نگهداری، و خدمات تعمیر و بازبینی های ایمنی برای کلیه موارد مذکور

 

اما پس از توافق اضافی و جدید دولت‌یازدهم در پذیرش پیش‌شرط‌های وزارت خزانه داری امریکا، این کشور تنها مجوز فروش این هواپیماها به ایران را صادر کرده است و موارد دیگر مغفول باقی مانده است.

 

از سوی دیگر برخی  اخبار تکذیب نشده حکایت از آن می‌کند یکی از شروط مطرح شده توسط وزارت خزانه داری امریکا، پرواز نکردن هواپیماهای خریداری شده به مقصد سوریه و وارد نشده به فرودگاه دمشق است که صحت این مسئله تسری خودتحریمی به عرصه خطوط هوایی حمایت مقاومت را نیز تایید می کند.

 

شاید اگر دولت یازدهم به جای تکیه بر اصل "توافق به هر قیمت" و ذوق‌زدگی از رسیدن هر چه زودتر  به توافق توصیه‌ رهبر معظم انقلاب مبنی بر ضرورت همزمانی اجرای تعهدات طرفین را سرلوحه کار خود قرار داده بودند  امروز شاهد  ایرادات بنی‌اسرائیلی آمریکایی‌ها و شرط و شروط جدید آن‌ها نبوده و می‌توانستیم با اهرم فشار و قدرت‌ راهبردی که از صنایع هسته‌ای برای کشور حاصل شده بود حداکثر فشار را بر طرف مقابل برای اجرای تعهداتش بیاوریم.

 

در همین راستا رهبر معظم انقلاب دومین تیرماه سال گذشته و دقیقاً چند هفته‌ پیش از انعقاد توافق هسته‌ای در سخنرانی بسیار مهم خود با تاکید بر این مسئله تصریح می‌کنند:

 

 

یک نکته‌ی اساسی دیگر اینکه لغو تحریمها منوط به اجرای تعهّدات ایران نیست؛ نمی شود بگویند: شما رآکتور آب سنگین اراک را خراب بکنید، سانتریفیوژها را به این تعداد کاهش بدهید، این کارها را بکنید، آن کارها بکنید، بعد که کردید، بعد آن‌وقت آژانس بیاید شهادت بدهد، گواهی کند که شما راست میگویید و این کارها را انجام داده‌اید، بعد ما تحریمها را برداریم! نه، این را ما مطلقاً قبول نداریم؛ لغو تحریمها منوط به اجرای تعهّداتی که ایران میکند نیست. البتّه لغو تحریم یک مراحل اجرائی‌ای دارد، ما این را قبول داریم؛ اجرائیّات لغو تحریم با اجرائیّاتی که ایران به عهده میگیرد، باید متناظر باشند؛ بخشی از این در مقابل بخشی از آن، بخش دیگری از این در مقابل بخش دیگری از آن.

 

شاید صدور مجوز خرید همین 17 هواپیمای ایرباس را هم به سخنان ماه های گذشته جان کری در اندیشکده اسپن بی ارتباط ندانست، زمانی که اعلام کرد: ما تلاش می کنیم با فکر، این فرایند ( ارتباط با ایران ) را جلو ببریم و تجارت یکی از بهترین راه ها برای ایجاد منافع و اهداف به منظور پیشبرد تغییرات ( در ایران) است. فکرش را بکنید آمریکا با ایران مذاکره و توافقی امضا کرد تا اجازه دهد تحریم ها برداشته شود و البته این کار را کردیم ، اما کشورهای دیگر مثل فرانسه با عجله جلو رفت و شرکت ایرباس با ایران قرارداد بست تا به ایران هواپیما بفروشد و این کار به قیمت جایگاه واشنگتن و بوئینگ و کارگران ما در آمریکا تمام می شد. این کار اصلا برای من معنا ندارد و منطقی نیست. بنابراین من فکر می کنم باید ما آنچه را که دیگران می توانند به ایران بفروشند، به ایران بفروشیم اما نباید به طور کامل از تحریم های اولیه فاصله بگیریم که همچنان به ایران فشار می آورد تا آنها را قانع کند که هنوز کارهای تمام نشده ای وجود دارد و هنوز برخی مسائل وجود دارد که ما تحمل نمی کنیم.