چشم‌انداز تمایز و کارایی مجلس دهم

بدون تردید ترکیب مجلس دهم به هیچ یک از مجالس بعد از انقلاب شبیه نیست، بنابراین باید آن را تجربه‌ای جدید در عرصه قانونگذاری در نظام دانست.

نویسنده : دکتر عبدالله گنجی 

بدون تردید ترکیب مجلس دهم به هیچ یک از مجالس بعد از انقلاب شبیه نیست، بنابراین باید آن را تجربه‌ای جدید در عرصه قانونگذاری در نظام دانست. پیچیدگی آن را زمانی بهتر می‌توان فهمید که رئیس مجلس اصولگرای هشتم در مجلس دو ترکیبی دهم همان رأیی را اخذ می‌کند(237 رأی) که هشت سال پیش کسب کرد و جالب‌تر اینکه یک جریان با بیش از 100 نماینده با کاندیدای ریاست 11 رأیی مواجه می‌شود. جالب‌تر اینکه رأی علی مطهری نسبت به رأی انتخابات موقت ثابت است، اما رقیب او(دهقان) با ریزش 18رأیی مواجه می‌شود که معلوم نیست آن ریزش به کجا تعلق می‌گیرد و آقای حاجی‌بابایی تقریبا ثابت می‌ماند. عارف برای ریاست مجلس با 103 رأی مواجه می‌شود، اما اصلاح‌طلب دیگر با 158 رأی که معلوم نیست آن 55 نفر چرا به عارف رأی نداده‌اند، اما به پزشکیان و لاریجانی رأی می‌دهند.

بدون تردید ریزش رأی دکتر دهقان (بدون تعلق گرفتن ریزش‌ها به رقیب) را باید نوعی خودزنی درون‌جریانی دانست که از سوی نزدیک‌ترین افراد به ریاست مجلس صورت گرفته است، اما نیابت علی مطهری از آن‌رو برای اصلاح‌طلبان مهم است که در تریبونی قدرتمندتر حنجره آنان خواهد شد و کاری که وی برای اصلاح‌طلبان می‌کند قطعاً از عارف، کواکبیان و حتی پزشکیان برنخواهد آمد. امید است شانه‌های مطهری به مثابه پله سکولارها به کار گرفته نشود. از دیگر ویژگی‌های خاص رأی دیروز که کارآمدی مجلس را به چالش خواهد کشید اینکه: در میان یارگیری دو جریان عمده کشور، عددی نزدیک به 50 نماینده به هر دو طرف حال می‌دهند یا در جایی به یک جریان حال می‌دهند و در جای دیگر به آن دیگری. این افراد را که بین فراکسیون‌ها رفت و برگشت دارند، باید «جریان سیال» مجلس نامید که ممکن است دو جریان عمده در طرح و لوایحی که به میدان می‌آورند آنان را علیه هم به کار گیرند. نگرانی عمده برای مجلس آتی این است که هماوردی فراکسیون‌های دوگانه و بازی سیال‌ها به صورتی درآید که هیچ جریانی نتواند مقتدرانه در مجلس ظاهر شود و در نتیجه چیزی در سبد مردم قرار نگیرد. آسیب دیگر مجلس آن است که پرتجربه‌های آن کم‌شمارند و ممکن است در کارآمدی آن از یک‌سو و مدیریت بیرونی آن از سوی دیگر مؤثر افتد.

از دیگر آسیب‌های مجلس این است که عصبیت جریانی آن ضعیف است، بنابراین ممکن است بده و بستان در درون آن فارغ از هویت‌های سیاسی باب گردد. رأی به ریاست کواکبیان نشان می‌دهد که فقط 11 نفر در مجلس به مرزبندی حداکثری اصلاح‌طلبان اعتقاد دارند، لذا انسجام جناحی مجلس دهم مانند هیچ یک از مجالس پیشین  نیست. آن 50 نفر سیال را اگر کنار بگذاریم، هم‌وزنی موجود ممکن است مانند قطب‌های آهن‌ربا یکدیگر را دفع کنند و در نتیجه هیچ طرح محکمی نتواند از تصویب مجلس بگذرد. در این صورت دو جریان به معامله «به این طرح ما رأی دهید تا به آن لایحه شما رأی دهیم» برسند که در این صورت نه شأن و قداست مجلس حفظ خواهد شد و نه می‌توان بدون ملاحظه طرف مقابل کاری را انجام داد. شرایطی که توصیف شد ریاست مجلس را به عنوان یک تنظیم‌کننده، تعدیل‌کننده، هماهنگ‌کننده و مرجع صلح و اصلاح تقلیل خواهد داد. وقتی بازیکنان به خاطر هم‌وزنی نتوانند همدیگر را در صحن خاک کنند به داوری که هر دو او را برگزیده‌اند مراجعه می‌کنند و رئیس مجلسی که مدیون دو جریان باشد باید قطب‌های موجود را تعدیل کند و به توازن برساند و از اصل رسالت خود که حضور در مرکزیت نظام برای حل مشکلات مردم است، دور خواهد شد.

منبع : روزنامه جوان